Dermoskopia (dermatoskopia) to bezinwazyjna, niebolesna metoda wykorzystywana najczęściej do oceny barwnikowych (tzw. melanocytowych) zmian skórnych, czyli tzw. ”pieprzyków”. Jest również powszechnie stosowana do oceny innych zmian na skórze, błonach śluzowych jamy ustnej i narządów płciowych, paznokciach. Badanie pozwala na dokładniejszą ocenę badanych zmian w powiększeniu i w razie zaobserwowania niepokojących objawów należy usunąć zmianę i wykonać badanie histopatologiczne, w celu ostatecznego potwierdzenia rozpoznania.
Biopsja i badanie histopatologiczne to badania diagnostyczne polegające na pobraniu, zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym, zmiany skórnej lub jej fragmentu w celu dokładnej oceny pod mikroskopem. Odpowiednio przygotowany materiał jest oglądany i oceniany przez lekarza patomorfologa. Badania te wykonuje się najczęściej, gdy wygląd zmian skórnych nie jest typowy i trudno jest postawić dokładne rozpoznanie. Wówczas badanie histopatologiczne pomaga postawić diagnozę.
Trichoskopia to podstawowe badanie oceniające stan włosów i owłosionej skóry głowy. Wykorzystywana jest w diagnostyce różnych rodzajów łysienia, wypadania włosów i nieprawidłowości ich budowy. Wypadanie włosów to coraz częstsza przyczyna wizyt u dermatologa. Ze względu na wiele czynników, które mogą być przyczyną tych dolegliwości należy przeprowadzić dokładny wywiad z pacjentem, zlecić odpowiednie badania krwi, wykluczyć zaburzenia hormonalne, choroby autoimmunologiczne, niedobory odporności. Badanie trichoskopowe zwykle pozwala rozróżnić różne rodzaje wypadania włosów, chociaż czasem konieczne jest wykonanie trichogramu ( badanie dokładnie oceniające ilość i rodzaj włosów). Podczas badania oceniamy nie tylko włosy (budowę, kształt, grubość łodyg), ale również stan skóry głowy.
Naskórkowe testy płatkowe (ang. patch tests) uznawane są za najważniejsze badanie w rozpoznawaniu alergii kontaktowej u dzieci I dorosłych. Wykonanie ich zaleca się w każdym przypadku utrzymujących się lub nawracających zmian wypryskowych na skórze lub rzadziej występujących zmian zapalnych na spojówkach, błonach śluzowych jamy ustnej lub okolicy odbytu (np. w przypadku podejrzenia alergii na protezy stomatologiczne lub leki stosowane miejscowo). Niektóre grupy zawodowe są szczególnie narażone na występowanie wyprysku alergicznego i dla tych osób dedykowane są specjalne zestawy testów, zawierające alergeny najczęściej występujące w danym środowisku pracy, np. seria stomatologiczna, fryzjerska i inne. Pacjenci kwalifikowani do operacji ortopedycznych z wykorzystaniem protez zawierających stopy metali również powinni mieć uprzednio wykonane testy płatkowe, aby wykluczyć alergię, która mogłaby być przyczyną zaburzeń gojenia po zabiegu i adaptacji protez. W testach płatkowych stosowane są nie tylko substancje dostępne komercyjnie, ale również dostarczone przez pacjenta (np. emolienty), zwłaszcza w przypadku podejrzenia alergii na kosmetyki. Ustalenie alergenu, będącego przyczyną choroby jest niezwykle ważne. Pozwala określić, w jakich produktach alergen występuje i wyeliminować go z codziennego użycia zapobiegając pojawieniu się objawów choroby. Kwalifikację do przeprowadzenia testów płatkowych przeprowadza specjalista dermatolog lub alergolog.
Skórne testy alergiczne (tj. PRICK tests) to podstawowe badanie wykonywane u alergików. Zaleca się je w przypadku podejrzenia tzw. alergii natychmiastowej, IgE-zależnej (np. alergii pokarmowej lub powietrznopochodnej/ wziewnej). Stąd też pacjenci z objawami astmy oskrzelowej, alergicznego nieżytu nosa (tzw. kataru siennego), alergicznego zapalenia spojówek, zespołu alergii jamy ustnej (OAS) lub alergii pokarmowej są najczęściej poddawani w/w testom, najczęściej na wybrane , określone grupy alergenów. Testów tych nie wykonuje się w trakcie przyjmowania leków przeciwhistaminowych i w przypadku aktywnych objawów alergii. Kwalifikację do przeprowadzenia tych PRICK testów przeprowadza specjalista alergolog.